Στα τέλη Ιουλίου ανακοινώθηκε η απόλυσή μου στη διαφημιστική εταιρεία που δουλεύω τα τελευταία 15 χρόνια. Τον Αύγουστο κορόιδεψα τον εαυτό μου ότι κάνω διακοπές, όπως κάθε χρόνο, και έτσι πέρασα καλά. Τώρα έχω επιστρέψει στην Αθήνα και νιώθω μουδιασμένος. Τίποτα δεν είναι το ίδιο. Είμαι 43 ετών και μέχρι πριν δύο μήνες όλα γύριζαν γύρω από τη δουλειά μου. Τώρα, με το άγχος ότι δεν θα ξαναβρώ κάτι από αυτά που έχασα, νιώθω σαν ξοφλημένος. Άλκης Χ.
Αγαπητέ φίλε,
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό που περνάτε είναι εύκολο. Ούτε είναι παρηγοριά το να σας πουν ότι το περνούν οι μισοί Έλληνες. Ο καθένας σε σχέση με την εργασία και τη ζωή του θέλει πάντα να αισθάνεται μοναδικός ως προς αυτά που προσφέρει. Άλλο εάν η εποχή φωνάζει ότι όλα διαλύονται. Ας πάρουμε, όμως, την κατάσταση που αντιμετωπίζετε βήμα προς βήμα.
Κρίσιμη ηλικία
Η απόλυσή σας ήρθε σε μια ηλικία που όλα φαίνονται δύσκολα να ξαναρχίσουν, ιδίως σε ένα τοπίο που αλλάζει δραματικά προς το χειρότερο. Τα 43 έτη είναι μια ηλικία, για τον άνδρα ιδίως, κρίσιμη. Απέχουν περίπου μια επταετία από την ανδρική κλιμακτήριο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι, έτσι και αλλιώς, ψυχολογικά εισέρχεστε σε μια περίοδο ενδοσκόπησης, ανακατατάξεων, μια περίοδο γόνιμη αλλά και δύσκολη, όπου τίθενται ερωτήματα για το πού πάτε και πόσο καλά έχετε χαράξει τη ζωή σας. Το ερώτημα της αυτοπραγμάτωσης ή της ευτυχίας τίθεται ξανά και ξανά στον δυτικό άνθρωπο, τη στιγμή που η Δύση και ιδίως η Ελλάδα εισέρχεται σε μια περίοδο σκοτεινή και επιβιωτική. Είναι φυσικό να πονάτε που χάσατε τη ρουτίνα σας. Την καθημερινότητά σας, το ρόλο που είχατε ως χρήσιμο μέλος της εργασιακής αλυσίδας. Τις ανέσεις σας, τους φίλους που είχατε χάρη σε αυτήν τη δουλειά, αλλά και την εξωστρέφεια, την παραγωγικότητα και την εναπόθεση των δυνάμεών σας σε κάτι που θεωρείτε σημαντικό. Μπορεί τώρα να σας φαίνεται ότι τα χάσατε όλα αυτά, αλλά δεν μπορείτε να χάσετε κάτι εάν δεν τα αφήσετε να χαθούν. Και εξηγούμαι. Σας πήραν μεν τη δουλειά σας, για την οποία έχετε μοχθήσει, αλλά δεν μπορούν να σας πάρουν αυτό που είστε, ή που γίνατε μέσω αυτής. Χάσατε το μισθό σας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να βρείτε άλλους πόρους να ζήσετε. Εάν νιώθετε ότι χάσατε φίλους, αυτοί οι φίλοι μπορεί να μην ήταν ποτέ πραγματικοί συνοδοιπόροι. Δεν χάσατε, όμως, μόνο. Κερδίσατε κιόλας. Χρόνο. Ενδεχομένως ψυχική ηρεμία. Κάποια χρήματα της αποζημίωσης που θα σας δώσουν μια ανάσα να σκεφτείτε. Ιδίως εσείς που κάνετε μια δημιουργική δουλειά, δεν χρειάζεστε να κατεβάζετε ιδέες μόνο κατά παραγγελία. Παραγγείλετε για τον εαυτό σας την καλύτερη διαφημιστική καμπάνια. Είμαι σίγουρη ότι μπορείτε.
Απόλυτη επένδυση
Η ψυχική σας κατάσταση αυτήν τη στιγμή μοιάζει με πένθος. Και μάλιστα βρίσκεστε στο πρώτο στάδιο, αυτό του μουδιάσματος. Θα πρέπει να περιμένετε και τα υπόλοιπα όπου η άρνηση θα ξεπεραστεί με τη συνειδητοποίηση η οποία ενδέχεται να συνδυαστεί με μπόλικη οργή. Μη φοβηθείτε, παρατηρήστε τον εαυτό σας και κερδίστε από τις ψυχικές μεταπτώσεις, παρόλο που είναι επώδυνες. Η γραμμή, όμως, πάνω στην οποία πρέπει να δουλέψετε είναι αυτή του διαχωρισμού της ζωής από τη εργασία. Αναλογιστείτε γιατί νιώθατε τέτοια πληρότητα στην εργασία; Τι δεν πήγαινε καλά σε άλλους τομείς; Δεν αναφέρετε εάν υπάρχει οικογένεια ή σχέση στην προσωπική σας ζωή. Σκεφτείτε εάν ή πόσο φοβάστε την απραξία και τι σκέψεις θα αφυπνιστούν. Υπάρχουν επαγγελματικοί τομείς με τους οποίους οι εργαζόμενοι αισθάνονται σαν δεύτερο σπίτι τους, λόγω της φύσης αυτών και των ωρών που απασχολούνται. Η διαφήμιση, όπως και τα ΜΜΕ ή οι επιχειρήσεις, παράγουν μεγάλη ποσότητα αδρεναλίνης γι’ αυτό και οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτά ζουν έντονα, παρόλη την κούραση, σωματική και ψυχική. Πολλές φορές εξαιτίας της κεκτημένης ταχύτητας που αναπτύσσουν μέσα στην εργασία ξεχνούν την ταυτότητά τους, τα θέλω τους και μια εναλλακτική της παραγωγικότητας, που δεν συμβαδίζει πάντα με τα γυάλινα γραφεία και τα deadlines (ένα επείγον project, ένα καλό ρεπορτάζ ή μια ισχυρή συμφωνία δεν μπορεί να αντικαταστήσει όλες τις πλευρές της ζωής). Και εκεί είναι που μουδιάζουν γιατί έχουν ποντάρει στην υπεραξία της εργασίας ως κάτι αναντικατάστατο και πραγματικά πολύτιμο. Πολύτιμη είναι μόνον η ζωή. Πάνω σε αυτό το μοντέλο της αυτόβουλης σύγχρονης ανθρώπινης «δουλείας» χτίστηκε το οικονομικό μοντέλο που καταρρέει στις μέρες μας. Εσείς δεν χάσατε μόνον τους οικονομικούς πόρους για τη ζωή σας, νιώθετε ότι χάσατε το νόημά της. Αυτό είναι που σας κάνει να πενθείτε με μεγαλύτερη οδύνη. Άραγε το νόημα της ζωής σας ήταν όπως πιστεύετε απόλυτα συνυφασμένο με την επαγγελματική σας ιδιότητα; Και εάν ναι, μήπως ανοίγεται ο δρόμος να επανατοποθετηθείτε; Μήπως στο πέρασμα των χρόνων χάσατε ενδιαφέροντα, δεξιότητες, ανθρώπους που ήταν σημαντικά για εσάς; Μήπως η δημιουργικότητά σας, οι εμπειρίες σας και η ευκαιρία που σας δίνεται μέσω της απόλυσης αποτελέσουν το εφαλτήριο για να επαναχαράξετε τη ζωή σας; Και αυτήν τη φορά έχοντας μάθει από το παρελθόν και το παρόν που αλλάζει δραματικά να ακολουθήστε έναν άλλο δρόμο, όπου ενδεχομένως να νιώσετε πάλι δημιουργικός και ίσως πιο ελεύθερος.
Φιλικές Συμβουλές
Αγαπητέ φίλε,
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό που περνάτε είναι εύκολο. Ούτε είναι παρηγοριά το να σας πουν ότι το περνούν οι μισοί Έλληνες. Ο καθένας σε σχέση με την εργασία και τη ζωή του θέλει πάντα να αισθάνεται μοναδικός ως προς αυτά που προσφέρει. Άλλο εάν η εποχή φωνάζει ότι όλα διαλύονται. Ας πάρουμε, όμως, την κατάσταση που αντιμετωπίζετε βήμα προς βήμα.
Κρίσιμη ηλικία
Η απόλυσή σας ήρθε σε μια ηλικία που όλα φαίνονται δύσκολα να ξαναρχίσουν, ιδίως σε ένα τοπίο που αλλάζει δραματικά προς το χειρότερο. Τα 43 έτη είναι μια ηλικία, για τον άνδρα ιδίως, κρίσιμη. Απέχουν περίπου μια επταετία από την ανδρική κλιμακτήριο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι, έτσι και αλλιώς, ψυχολογικά εισέρχεστε σε μια περίοδο ενδοσκόπησης, ανακατατάξεων, μια περίοδο γόνιμη αλλά και δύσκολη, όπου τίθενται ερωτήματα για το πού πάτε και πόσο καλά έχετε χαράξει τη ζωή σας. Το ερώτημα της αυτοπραγμάτωσης ή της ευτυχίας τίθεται ξανά και ξανά στον δυτικό άνθρωπο, τη στιγμή που η Δύση και ιδίως η Ελλάδα εισέρχεται σε μια περίοδο σκοτεινή και επιβιωτική. Είναι φυσικό να πονάτε που χάσατε τη ρουτίνα σας. Την καθημερινότητά σας, το ρόλο που είχατε ως χρήσιμο μέλος της εργασιακής αλυσίδας. Τις ανέσεις σας, τους φίλους που είχατε χάρη σε αυτήν τη δουλειά, αλλά και την εξωστρέφεια, την παραγωγικότητα και την εναπόθεση των δυνάμεών σας σε κάτι που θεωρείτε σημαντικό. Μπορεί τώρα να σας φαίνεται ότι τα χάσατε όλα αυτά, αλλά δεν μπορείτε να χάσετε κάτι εάν δεν τα αφήσετε να χαθούν. Και εξηγούμαι. Σας πήραν μεν τη δουλειά σας, για την οποία έχετε μοχθήσει, αλλά δεν μπορούν να σας πάρουν αυτό που είστε, ή που γίνατε μέσω αυτής. Χάσατε το μισθό σας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να βρείτε άλλους πόρους να ζήσετε. Εάν νιώθετε ότι χάσατε φίλους, αυτοί οι φίλοι μπορεί να μην ήταν ποτέ πραγματικοί συνοδοιπόροι. Δεν χάσατε, όμως, μόνο. Κερδίσατε κιόλας. Χρόνο. Ενδεχομένως ψυχική ηρεμία. Κάποια χρήματα της αποζημίωσης που θα σας δώσουν μια ανάσα να σκεφτείτε. Ιδίως εσείς που κάνετε μια δημιουργική δουλειά, δεν χρειάζεστε να κατεβάζετε ιδέες μόνο κατά παραγγελία. Παραγγείλετε για τον εαυτό σας την καλύτερη διαφημιστική καμπάνια. Είμαι σίγουρη ότι μπορείτε.
Απόλυτη επένδυση
Η ψυχική σας κατάσταση αυτήν τη στιγμή μοιάζει με πένθος. Και μάλιστα βρίσκεστε στο πρώτο στάδιο, αυτό του μουδιάσματος. Θα πρέπει να περιμένετε και τα υπόλοιπα όπου η άρνηση θα ξεπεραστεί με τη συνειδητοποίηση η οποία ενδέχεται να συνδυαστεί με μπόλικη οργή. Μη φοβηθείτε, παρατηρήστε τον εαυτό σας και κερδίστε από τις ψυχικές μεταπτώσεις, παρόλο που είναι επώδυνες. Η γραμμή, όμως, πάνω στην οποία πρέπει να δουλέψετε είναι αυτή του διαχωρισμού της ζωής από τη εργασία. Αναλογιστείτε γιατί νιώθατε τέτοια πληρότητα στην εργασία; Τι δεν πήγαινε καλά σε άλλους τομείς; Δεν αναφέρετε εάν υπάρχει οικογένεια ή σχέση στην προσωπική σας ζωή. Σκεφτείτε εάν ή πόσο φοβάστε την απραξία και τι σκέψεις θα αφυπνιστούν. Υπάρχουν επαγγελματικοί τομείς με τους οποίους οι εργαζόμενοι αισθάνονται σαν δεύτερο σπίτι τους, λόγω της φύσης αυτών και των ωρών που απασχολούνται. Η διαφήμιση, όπως και τα ΜΜΕ ή οι επιχειρήσεις, παράγουν μεγάλη ποσότητα αδρεναλίνης γι’ αυτό και οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτά ζουν έντονα, παρόλη την κούραση, σωματική και ψυχική. Πολλές φορές εξαιτίας της κεκτημένης ταχύτητας που αναπτύσσουν μέσα στην εργασία ξεχνούν την ταυτότητά τους, τα θέλω τους και μια εναλλακτική της παραγωγικότητας, που δεν συμβαδίζει πάντα με τα γυάλινα γραφεία και τα deadlines (ένα επείγον project, ένα καλό ρεπορτάζ ή μια ισχυρή συμφωνία δεν μπορεί να αντικαταστήσει όλες τις πλευρές της ζωής). Και εκεί είναι που μουδιάζουν γιατί έχουν ποντάρει στην υπεραξία της εργασίας ως κάτι αναντικατάστατο και πραγματικά πολύτιμο. Πολύτιμη είναι μόνον η ζωή. Πάνω σε αυτό το μοντέλο της αυτόβουλης σύγχρονης ανθρώπινης «δουλείας» χτίστηκε το οικονομικό μοντέλο που καταρρέει στις μέρες μας. Εσείς δεν χάσατε μόνον τους οικονομικούς πόρους για τη ζωή σας, νιώθετε ότι χάσατε το νόημά της. Αυτό είναι που σας κάνει να πενθείτε με μεγαλύτερη οδύνη. Άραγε το νόημα της ζωής σας ήταν όπως πιστεύετε απόλυτα συνυφασμένο με την επαγγελματική σας ιδιότητα; Και εάν ναι, μήπως ανοίγεται ο δρόμος να επανατοποθετηθείτε; Μήπως στο πέρασμα των χρόνων χάσατε ενδιαφέροντα, δεξιότητες, ανθρώπους που ήταν σημαντικά για εσάς; Μήπως η δημιουργικότητά σας, οι εμπειρίες σας και η ευκαιρία που σας δίνεται μέσω της απόλυσης αποτελέσουν το εφαλτήριο για να επαναχαράξετε τη ζωή σας; Και αυτήν τη φορά έχοντας μάθει από το παρελθόν και το παρόν που αλλάζει δραματικά να ακολουθήστε έναν άλλο δρόμο, όπου ενδεχομένως να νιώσετε πάλι δημιουργικός και ίσως πιο ελεύθερος.
Φιλικές Συμβουλές
- Είναι απόλυτα φυσιολογικό το πένθος που βιώνετε. Ζήσατε σε έναν εργασιακό χώρο δεκαπέντε χρόνια από την ενήλικη ζωή σας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είστε άδειος.
- Μην κάθεστε άπραγος, ακόμα και εάν το μόνο που θέλετε είναι αυτό. Δείτε φίλους, πηγαίνετε βόλτες, συζητήστε με ανθρώπους που εμπιστεύεστε αυτό που βιώνετε.
- Μην εξιδανικεύετε το εργασιακό περιβάλλον που χάσατε. Υποτιμάτε την προσφορά σας και την υπόστασή σας. Μην αισθάνεστε ότι απολυθήκατε επειδή δεν ήσασταν αρκετά καλός.
- Επαναφέρετε όνειρα που είχατε στο παρελθόν για άλλες δραστηριότητες που δεν υλοποιήθηκαν εξαιτίας του βεβαρημένου φόρτου εργασίας που είχατε. Σκεφτείτε ακόμα και την ατομική επιχειρηματικότητα.
- Αρχίστε να χαίρεστε την κανονική ζωή, φροντίζοντας τη διατροφή, τον ύπνο και την υγεία σας.